Şeddeli nun ve mim bâbı konulu yazımıza başlamadan önce şedde ne demektir onu hatırlıyalım. Şedde; üzerinde bulunduğu sessiz harfi iki defa okutan bir işarettir. Yani harfi birinci defa cezimli, ikinci defa ise kendi harekesi ile okutur. Şeddeli harfin ilki olan sakin harfin aldığı zaman dilimine riayet etmek önemlidir. Örneğin; السَّمَاوَات kelimesinde olduğu gibi şeddeli harfin ilki olan sakin sin harfi rihvet (uzun) zaman dilimine sahiptir. Bu nedenle ilk harfte rihvet sıfatını yerıne getırecek kadar sesi uzatmak gerekir.

Şeddeli Nun Ve Mim

Nun ve mim harfinin sesinin tamamlandığı ikinci mahreç noktası hayşumdur. Yani gunne sıfatı nun ve mim harfinin her halinde mevcuttur. Bu nedenle eğer şedde, nun veya mim harfinde ise o zaman sakin olan ilk harfte gunne sesini “en kamil gunne” miktarı uzatmak ve gunne yoğunluğunu vermek gerekir.

Cezeriyye Manzumesinin bu bölümünde İmam İbnu’l-Cezeri şunları zikretmiştir:

  • Nun ve mim harfi şeddeli olarak geldiğinde gunne sesinin en kamil şekilde belli edilmesi gerekir.
  • Mim harfi sakin olduğunda ardından be harfi gelirse -ehli eda’nın seçtiği görüşe göre- ihfa ile okunur. Biz buna tecvid ilminde dudak ihfası diyoruz.
  • Sakin mim harfinden sonra be harfi hariç diğer harfler geldiğinde izhar ile okunur. Buna izhar-ı şefevi deriz.
  • Ayrıca sakin mim harfinden sonra vav veya fe harfi geldiğinde mim harfinin izharına özen gösterilmelidir. Zira bu üç harf aynı mahreçten (şefe) çıktığı için seslerin birbirine karıştırılmaması, ihfaya benzer bir sesin bulunmaması gerekir.
Şeddeli nun

Şeddeli nun

GUNNE SIFATININ DERECELERİ

Şimdi de nun ve mim harflerinin bünyesinde bulunan gunne sıfatının derecelerini inceleyelim:

1.En Kamil Gunne

Mim ve nun harflerin idğam olma ve şeddeli olma durumunda bulunur. Gunnenin kuvvet ve uzama yönünden en kamil durumudur. ثُمَّ  –  ٱلنَّعِيمِ –  لِّقَوْمٍ يَتَّقُونَ  gibi.

2. Kamil (tam) Gunne

Mim ve nun harflerinin gizlenmesi durumunda oluşur. (ihfa, iklab, dudak ihfası). Bir üstteki sınıftan biraz daha kısa durumdadır.  مِنۢ بَعْدِهِمْ  –  مِن ذَٰلِكَ  gibi.

3. Eksik (nakıs) Gunne

İzhar durumundaki nun ve mim harfinde görülür. Son harfi nun veya mim olan kelimelerde vakıf yapıldığında da bu tür gunne oluşur. أَنْ أُبَدِّلَهُ  –  كُنتُمْ تَكْسِبُونَ  gibi.

4. En Nakıs Gunne

Gunnenin kuvvet ve uzama yönünden en zayıf durumudur. Harekeli nun ve mim harflerinde bulunan ve harften ayrılmayan gunnedir. ءَامَنُوا۟  –  لِلْمُسْرِفِينَ   gibi.

Beyitlerin Arapça ve Türkçesi alttaki pdf’de bulunmaktadır.

Sakin Nun ve Mim babı -Cezeriyye Manzumesi Pdf 

 

Cezeriyye Manzumesi Konuları (pdf), Tecvid Sunumları (pdf)