Şâtibiyye manzumesinin müellifi İmam Şâtibi, Hırzu’l-emani adlı manzumesinde kıraat imam ve râvilerinin isimleri için -ebded harflerini kullanarak- ayrı ayrı harf rumuzları koymuştur. Bu, hem eserin hacminin artmasına engel olmuş hem de manzumenin akışına uygunluk arzettiği için ezberlemek isteyenlere kolaylık sağlamıştır.

Şâtibiyye Manzumesindeki Râvi Rumuzları

İmam Şâtibi eserinde râvi rumuzları için ebced harflerini kullandığını zikretmiştir. Ebced harfleri ise; eski dönemlerde Arap alfabesindeki harflerin -özel bir mana içermeyen- kelime grupları ile okunup öyle sıralandığı harfler topluluğudur. (أبجد), hevvez (هوز), huttî (حطي), kelemen (كلمن) gibi. Daha sonraları Nasr b. Asım‘ın birbirine benzeyen harfleri yanyana getirilerek oluşturduğu -günümüzde de kullandığımız- Arap alfabesi kullanılmıştır. Nasr b. Asım‘ın icat ettiği bu tertibe hurûfü’l-hecâ denir.

İmam Şatibi manzumesinde yedi kıraat imami ve râvileri için iki türlü rumuz kullanmıştır.

  1. Ferdi (tek) rumuzlar: Her bir imam ve râviler için ayrı ayrı rumuzlar
  2. Cem‘î (toplu) rumuzlar : Birden fazla imam veya râviye delalet eden rumuzlar

Allah, (celle celaluhu) Kuranı tüm okunuş vecihleri ile içimi tatlı bir su gibi bizlere ulaştıran imamlarımızdan razı olsun. Altta yedi kıraat imamı ve her birine ait iki râvinin Şatibiyye manzumesindeki ferdi ve cem’i rumuzları verilmiştir. En sonda da tabloların pdf hali eklenmiştir.

Tablo 1: Ferdi Rumuzlar

İMAM

RUMUZ

1. RAVİ

RUMUZ 2. RAVİ

RUMUZ

1. Nâfi’ 

أ

Kâlûn

ب

Verş

ج

2. İbn Kesir

د

Bezzî 

ه

Kunbul

ز

3. Ebû Amr

ح

Duri

ط

Sûsî

ى

4. İbn Âmir

ك

Hişam 

ل

İbn Zekvan

م

5. Âsım

ن

Şu’be

ص

Hafs

ع

6. Hamza

ف

Halef

ض

Hallâd

ق

7. Kisâî

ر

Ebu’l Haris 

س

Duri 

ت

 

Tablo 2: Cem‘î Rumuzlar

 RUMUZ            

RAVİLER

ث

Âsım, Hamza ve Kîsâî

خ

İmam Nâfi’ dışında kalan imamlar

ذ

Âsım, Hamza, Kîsâî ve İbn Âmir

ظ

Âsım, Hamza, Kîsâî ve İbn Kesîr

غ

Âsım, Hamza, Kîsâî ve Ebû Amr

ش

Hamza ve Kîsâî

صحبة

Şu’be, Hamza ve Kîsâî

 

RUMUZ               

RAVİLER

صحاب

Hafs, Hamza ve Kîsâî

عم

Nâfi’ ve İbn Âmir

سما

Nâfi’, İbn Kesîr ve Ebû Amr

حق

İbn Kesîr ve Ebu Amr

نفر

İbn Kesîr, Ebû Amr ve İbn Âmir

حرمي

Nâfi’ ve İbn Kesîr

حصن

Âsım, Hamza, Kîsaî ve Nâfi’

 

Şâtibiyye Manzumesindeki Râvi  Rumuzları pdf