Açık te bâbı Cezeriyye manzumesinin önemli konularından biridir. İmam İbnu’l-Cezeri, bu bölümde on üç kelimeden bahsetmektedir. Bu kelimeler Kuran’ı Kerim’ de bazı mevkilerde açık te (ت) bazı mevkilerde kapalı te (ة) ile yazılmışlardır. Burada kapalı te yerine açık te ile yazılan yerler zikredilmiştir.
Açık Te İle Yazılan Kelimeler
Manzumenin bu bölümünde zikredilen on üç kelimenin iki temel özelliği vardır:
- Müfret Okunuş: Bu kelimeler tüm kıraatlerde ittifakla müfret (tekil) okunurlar.
- Muzaf Durumu: Hepsi tamlamada muzaf durumundadırlar. Örneğin; Bakara suresi 218 (أُو۟لَٰٓئِكَ يَرْجُونَ رَحْمَتَ ٱللَّهِ ) ayetindeki رَحْمَتَ kelimesi “Allah’ın rahmeti” anlamında Allah lafzına muzaf olmuştur.
Şimdi bu on üç kelimeyi iki ayrı gruba ayıralım:
1.Sadece tek mevkide açık te ile yazılanlar:
- فِطْرَت
- بَقِيَّت
- ابْنَت
- شَجَرَت
- كَلِمَت
- قُرَّت
- جَنَّت
2.Birden fazla mevkide açık te ile yazılanlar:
- رَحْمَت
- نِعْمَت
- سُنَّت
- امْرَأَت
- لَعْنَت
- مَعْصِيَت
Vakıf Durumu
Şimdi de bu kelimeler üzerinde vakıf yaptığımızda nasıl okumamız gerektiğini öğrenelim:
- Açık Te ile Yazılan Kelimeler: Beyitlerde zikredilen bu kelimelerde vakıf yapıldığında, kelime yazıma uygun olarak sakin te ile okunur. Örneğin, açık te ile yazılan رَحْمَتَ kelimesinde vakıf yapıldığında “rahmet” olarak okunur.
- Kapalı Te ile Yazılan Kelimeler: Beyitlerde zikredilen mevkilerin dışında kalan ve kapalı te ile yazılan kelimelerde vakıf yapıldığında he olarak okunur. Örneğin, kapalı te ile yazılan bir رَحْمَة kelimesinde vakıf yapıldığında “rahmeh” şeklinde okunur.
♦ Not: Kıraatlerde müfret ve cemi olarak okunmasında ihtilaf olan her kelime Kuran’ da açık te ile yazılmıştır. (onu başka bir yazıda detaylıca ele alacağız inşaallah)
Altta manzumenin açık te beyitlerinin Arapça ve Türkçelerini pdf olarak yükledik. Lakin bu kelimelerin geçtiği tüm ayetleri yazmadık. Sadece sure ve ayet numarasını yazmakla yetindik. İnşaallah ileride açık te ile yazılan kelimelerin olduğu ve beyitteki şahidlerinin yazıldığı tabloyu pdf olarak buraya ekleyeceğiz…
♠ Başarım ancak alemlerin Rabbi olan Allah’ın yardımı iledir…
Ta babı -Cezeriyye Manzumesi Pdf
